Onder advocaten is de Ondernemerskamer bij het Gerechtshof in Amsterdam bekend. Kennen zij (en anderen) ook de Mediationkamer? De Mediationkamer is een echte kamer, in het gebouw van de UWV in Amsterdam. Ik ben op bezoek bij de UWV voor een interview met Hans van der Horst. Trots laat hij mij de ronde tafel zien die in de mediationkamer staat en het rustgevende behang van een goed gevulde boekenkast. Een prettige omgeving voor mediations. De UWV zie ik als een beschikkingenfabriek en ik vind het bijzonder dat hier zoveel mediations gedaan worden. We gaan aan de ronde tafel zitten en beginnen.
Wat voor mediations doen de intern mediators van het UWV?
Hans: “We doen interne arbeidsconflicten en conflicten tussen het UWV en uitkeringsgerechtigden. Het UWV is ook gewoon een groot bedrijf dus er kunnen ook mediations komen uit opdrachten die we gegeven hebben”. Doe je zelf ook deze mediations? Hans:” Ik doe mediations maar niet binnen de UWV. Ik ben coördinator van de mediatorpool en verdeel de mediations. Peter Catoen is het hoofd van het bureau. Hij brengt het intern ook onder de aandacht.”
Hoe is de mediatorspool van de UWV georganiseerd?
“Het onderdeel Bezwaar en beroep heeft 17 kantoren in het land. Die kantoren hebben teams met ieder een contactpersoon mediation. Dit zijn belangrijke verwijzers. Als een zaak zich naar hun oordeel voor mediation leent verwijzen zij door naar het Mediation Bureau. Ik wijs dan als coördinator een mediator aan. In de pool zitten op dit moment 23 mediators. Zij zijn allemaal MfN geregistreerd. Het streven is dat de pool een gemengde samenstelling heeft. Gelukkig zijn er nu ook een paar mediators onder de 40 jaar maar in de nieuwe klasjes zitten nauwelijks heren. We zijn er alert op maar afhankelijk van de aanmeldingen. Met de belastingdienst hebben we samen een klasje. Als je als UWV’r de mediationopleiding hebt gedaan en je wilt bij de pool dan moet je naar dat klasje. Hierin zitten 3 opleiders. Eén van de UWV, één van belastingdienst en een externe opleider van Merlijn. Zij geven aan het eind van die dagen een advies of de medewerker geschikt is voor de pool of bv nog even moet wachten. De afgelopen keer is de helft niet doorgegaan. We zien het klasje als een extra kwaliteitsdrempel. Nadat je het klasje hebt gedaan ben je co-mediator, dan loop je nog 5x mee. Je bent intern mediator naast je baan. De mediators in de pool werken op grond van een intern statuut. Daarnaast sluiten zij een contract met hun eigen manager en Peter waarin nogmaals staat dat ze in hun eigen werk niet worden aangesproken op wat ze als mediator doen, dat ze tenminste 5 mediations per jaar mogen doen en twee keer per jaar het werkoverleg mogen bijwonen, alsmede de door het mediation bureau verzorgt cursussen en intervisie. Het is serieus vorm gegeven, het is niet zomaar iets erbij. Vandaag, 25 juli zitten we op 90 mediations. ¼ interne arbeidszaken, de rest zijn vooral bezwaarzaken. We komen dit jaar boven de 150 zo niet 200 mediations. Om met deze grote aantallen de continuïteit van de pool te waarborgen zijn er op dit moment 4 medewerkers die een dag in de week zijn vrijgesteld om mediations te doen.”
Hoe ben jij bij het Bureau mediation terecht gekomen?
“Ik ben begonnen bij het team Bezwaar en beroep. Er kwam bij de rechtbank een pilot waarbij de eerste 2 uur van een mediation gratis waren. Aan de instanties en ook het UWV werd gevraagd hieraan mee te doen. Ik was één van de medewerkers die ervoor werd aangewezen. Ik zag dat het werkte. In 2008 is het Bureau mediation begonnen en ik heb gesolliciteerd. De structuur is van begin af aan serieus opgezet en dat is de verdienste van de toenmalige Raad van bestuur. Het Bureau mediation werd opgezet met een full time hoofd, coördinator en secretaresse. Wat nu erg geholpen heeft, dat de aantallen omhoog zijn gegaan. Bij de parlementaire behandeling van het Wetsvoorstel bevordering mediation bleek dat men kamerbreed mediation wil. Dat is hier bij Bezwaar en beroep echt opgepikt. Zij wilden niet wachten op de wet maar hierop vooruit lopen. Zo is bijvoorbeeld in de ontvangstbevestiging van het bezwaar een verwijzing opgenomen naar mediation, terughoudend maar het staat er wel.”
Wat is voor jou een goede ervaring geweest bij een mediation?
“Dat iets anders blijkt te zijn dan het is en dat je begrip ziet. Hé zo zit het, ze doen het niet om mij te pesten of dwars te zitten. Ik ben gezien. Ik ben gehoord, helaas het kan blijkbaar niet anders. Moeilijk vind ik schrijnende gevallen waar je weinig aan kunt doen. Er is bv een uitspraak van de Centrale raad, waar de UWV zich aan moet houden. Dat kan heel hard zijn. Mediation kan dan zin hebben om het besluit uit te leggen en begrip te tonen. “
Je weet m’n laatste vraag: heb je een beeld of een plaatje dat je inspireert?
Hans pakt twee tasjes en verteld: “ Wat voor mij echt de inspiratie is om door te gaan is de groep mediators. De sfeer binnen de groep, tijdens sessies en ontmoetingen hier of in het land. Het is een ontzettend leuke club mensen. Ooit wilden we mediation bij HRM onder de aandacht brengen. Toen was er een landelijke UWV HRM dag waar we met een informatie stand stonden. Wij bedachten met de groep om twee tassen te maken. Iemand uit de groep heeft het logo en de tasjes ontworpen. Iedereen werd bij binnenkomst gevraagd denk je dat mediation helpt binnen het UWV? Vervolgens kreeg je een rode (nee) of een groene (ja) tas. Er zat ook het verhaal van Roel Simon: “Mag het ietsje minder bureaucratisch?”. Hiermee brachten we de boodschap dat je je eigen vorm voor mediation moet kiezen. Daar zijn we nu ook meer mee bezig. Borg de vertrouwelijkheid en je eigen onafhankelijkheid maar verder schrijven we niet voor hoe je het aan moet pakken. Je moet als mediator op niveau voldoen aan de competenties van Prein (DHvZ: Beoordelingsinstrument voor het vaststellen va competenties, Hugo Prein, Mediation in de praktijk, Beroepsvaardigheden en interventietechnieken) blijven en verder ben je vrij. Ontwikkel je eigen stijl. Als bureau vinden wij dat je mensen het respect moet geven dat ze verantwoordelijk zijn en het op hun eigen manier moeten doen. Een nieuwe mediator in de pool sturen we met diverse mensen mee. Daar leer je van. We hadden begin van dit jaar een tweedaagse cursus met Chris Bos (DHvZ: Expertisecentrum conflictmanagement in Groningen) georganiseerd over narratieve mediation. Iedereen was enthousiast en twee mediators wilden graag samen een mediation doen om juist deze methode te gebruiken. Dat juichen wij toe. Hoe jij je mediation doet dat is jouw verantwoordelijkheid, dat maakt het ook leuk voor mensen.”
Ik vind het een mooi verhaal en ben het er helemaal mee eens. Ik vraag Hans of hij nog iets wil toevoegen. Hans (kernachtig): “Ik ben echt trots op de manier waarop het UWV het geregeld heeft.”
Juli 2018